[感悟]完美邂逅“优就业”,一家靠谱的
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scr?ta in zenéize, segóndo a graf?a ofi?ia |



A Finlàndia (Suomi in finlandéize, pronon?iòu [?suo?mi][1]), conosci?a ofi?ialménte cómme Repùbrica de Finlàndia (Suomen tasavalta in finlandéize[2]), a l'é 'n pàize de l'Eor?pa do nòrd.
Gi?graf?a
[modìfica | modìfica wikitèsto]A Finlàndia a confìnn-a co-a Své?ia a ponénte, co-a Rùscia a levànte e co-a Norvéggia a nòrd. A na?ión a l'é afacia in sci? Ma Bàltico e, in particola, in sci? Górfo de Bòtnia a ponénte e in sci? Górfo de Finlàndia vèrso sùd, o qu? a separa da l'Estònia. O sò clìmma o càngia in scia baze da latitùdine, pasàndo da-o clìmma continentale ùmido da pàrte ciù a sùd a quéllo boreale ciù a nòrd. A na?ión, ch'a l'à 'n'àrea de 338.455 km2 e 'na popola?ión de 5,5 milioìn de persónn-e, a l'é covèrta sorviatùtto da-a coscì d?ta taiga e a l'à ciù de 180.000 laghi[3].
A capitale da Finlàndia, e ?it? ciù grànde do pàize ascì, a l'é Helsinki; e atre ?it? ciù inportànti són Tampere, Turku e Oulu. A na?ión a l'é ofi?ialménte bilìngoe in quànto ségge o finlandéize che o svedéize són riconosci?e cómme ofi?i?[4].
St?ia
[modìfica | modìfica wikitèsto]E prìmme popola?ioìn són ariv? inte l'àrea ciù ò mêno into sécolo X prìmma de Crìsto[5], depo? a fìn de l'ùrtimo per?odo glaciale, portàndo a-o suces?vo svilùppo de vàrie colt?e e st?li de ceràmiche into córso de l'Et? da Pr?a. Inte l'Et? do Brónzo e quélla do F?ro gh'é a testimoniànsa di inportànti scàngi co-e atre colt?e da Fennoscàndia e da región bàltica[6]. A part? da-o sécolo XIII a Finlàndia a l'é st?ta progrescivaménte òcupa da-a Své?ia into córso de crox? nòrdiche, na?ión ch'a l'à controlòu l'àrea pe vàrri sécoli. Inte l'ànno 1809, aprêuvo a-a vit?ia rùscia inta go?ra finlandéize a z?na a l'é diventa pàrte de l'inpêro zarìsta cómme Granducato de Finlàndia, dotòu de 'na sò pròpia outonom?a. Inte 'sto per?odo chi a colt?a finlandéize a l'à incomensòu a svilupase, f?to ch'o l'à portòu f?to a-e prìmme idêe indipendentìste. Into 1906, a Finlàndia a l'é st?ta a prìmma na?ión eoropêa a garant? a tùtti i sò ?itadìn o dirìtto de v?to e a poscibilit? d'òtegn? de càreghe pùbliche[7].
O Nicòlla II, l'ùrtimo zar da Rùscia, o l'à tentòu de ruscifica l'àrea, levàndo a sò outonom?a ascì, ma aprêuvo a-a rivolu?ión rùscia do 1917 a Finlànda a l'é ariesc?a a diciara a sò indipendénsa, goagna depo? 'na go?ra civ?le. Inta Segónda Go?ra Mondiale a Finlàndia a l'à dov?o conbàtte cóntra l'Unión Soviética, co-e coscì d?te go?re d'invèrno e de continoa?ión, e cóntra a German?a nazìsta inta go?ra lapóne. Scibén ch'a l'à perd?o pàrte do sò terit?io a fav? di rùsci, incl?za a ?it? as? inportànte da-o pónto de vìsta stòrico e colturale de Vyborg[8], a na?ión a l'é ariesc?a a mantegn? a sò indipendénsa scìnn'a-a giorna d'ancheu.
Econom?a e polìtica
[modìfica | modìfica wikitèsto]A Finlàndia, stato prin?ipalménte agrìcolo scìnn-a-i ànni '50, depo? a Segónda Go?ra Mondiale a s'é f?to svilupa inte 'n'econom?a avansa, méntre o vegn?va inplementòu 'n estéizo stato sociale bazòu in sci? coscì d?to modéllo nòrdico, portàndo dónca a 'n fortìscimo aoménto da richéssa e do rédito pro capite[9]. A na?ión a l'à 'n livéllo as? ato de svilùppo segóndo vàrri ìndichi, da l'educa?ión, a-e libert? civ?li, a-a conpetitivit? econòmica, a-a qualit? de vìtta e a-o svilùppo umano in generale[10][11][12][13]. Inte l'ànno 2015 a l'é st?ta a prìmma na?ión pe libert? de stànpa e pe capitale umano[14] méntre, into per?odo 2011-2016, a l'êa quélla ciù stàbile pe-o Fragile States Index[15]. Into m?ximo per?odo a l'é st?ta a segónda na?ión ciù avansa pe-o Global Gender Gap Report[16] e, da-o 2018 a-a giorna d'ancheu, a l'é conscidera a na?ión ciù fel??e a-o móndo segóndo o World Happiness Report.
A Finlàndia, intra inte Na?ioìn Un?e inte l'ànno 1955, a l'àiva ofi?ialménte adotòu 'na polìtica de neotralit?, p'intra però inta NATO, do 2023, pe caxón de l'invaxón rùscia de l'Ucraìnn-a[17]. A l'é un di ménbri de l'OECD da-o 1969, da PfP da-o 1994[18], de l'Unión Eoropêa da-o 1995, de l'EAPC da-o 1997[18] e de l'Eoroz?na scìn da-a sò crea?ión into 1999[19][20][21].
Nòtte
[modìfica | modìfica wikitèsto]- ↑ In svedéize, léngoa ofi?ia ascì, Finland, pronon?iòu [?f??nland]
- ↑ In svedéize, léngoa ofi?ia ascì, Republiken Finland
- ↑ (EN) Leslie Li, A Land of a Thousand Lakes, in sce nytimes.com, 16 arv? 1989. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (FI, SV, EN) Spr?k i Finland [Léngoa in Finlàndia], in sce sprakinstitutet.fi. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ Haggren & al., 2015, p. 23
- ↑ Haggren & al., 2015, p. 339
- ↑ (EN) History of the Finnish Parliament, in sce archive.wikiwix.com. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (EN) Tracing Finland's eastern border, in sce finland.fi. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (EN) Finland, IMF. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (EN) Finland: World Audit Democracy Profile, in sce worldaudit.org. URL consultòu l'11 arv? 2022 (archiviòu da l'url òriginale o 30 òt?bre 2013).
- ↑ (EN) Tertiary education graduation rates - Education: Key Tables from OECD, in sce oecd-ilibrary.org. URL consultòu l'11 arv? 2022 (archiviòu da l'url òriginale o 30 arv? 2011).
- ↑ (FI) Her er verdens mest konkurransedyktige land - Makro og politikk, in sce e24.no. URL consultòu l'11 arv? 2022 (archiviòu da l'url òriginale o 14 òt?bre 2010).
- ↑ (EN) The 2009 Legatum Prosperity Index, in sce prosperity.com. URL consultòu l'11 arv? 2022 (archiviòu da l'url òriginale o 29 òt?bre 2009).
- ↑ (EN) Human Capital Report 2015, in sce reports.weforum.org. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (EN) Fragile States Index 2016, in sce fsi.fundforpeace.org. URL consultòu l'11 arv? 2022 (archiviòu da l'url òriginale o 4 freva 2017).
- ↑ (EN) Gender Gap Report - 2012 (PDF), in sce www3.weforum.org. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (EN) Anne Kauranen e Andrew Gray, Finland joins NATO in historic shift, Russia threatens 'counter-measures', Reuters, 4 arv? 2023. URL consultòu o 20 seténbre 2024.
- ↑ 18,0 18,1 (EN) Relations with Finland, in sce nato.int, 13 zena 2016. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (EN) Katia Hetter, This is the world's happiest country in 2019, in sce edition.cnn.com, 26 màrso 2019. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- ↑ (EN) John F. Helliwell, Richard Layard, Jeffrey D. Sachs e Jan-Emmanuel De Neve, World Happiness Report 2020 (PDF), Sustainable Development Solutions Network.
- ↑ (EN) Marnie Hunter, The world's happiest countries for 2022, in sce edition.cnn.com, 18 màrso 2022. URL consultòu l'11 arv? 2022.
Bibliograf?a
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (EN) Matti Klinge, Let Us be Finns: Essays on History, 2a ed., Otava Publishing Company, 1990, ISBN 95-11-11180-9.
- (EN) Max Jakobson e George Kennan, Finland in the New Europe, ABC-CLIO, 1998, ISBN 0-275-96371-3.
- (EN) Eino Jutikkala e Kauko Pirinen, A History of Finland, Dorset Press, 1998, ISBN 0-880-29260-1.
- (EN) Fred Singleton e Anthony F. Upton, A Short History of Finland, Cambridge University Press, 1998, ISBN 0-521-64701-0.
- (EN) Jason Edward Lavery, The History of Finland, Greenwood Press, 2006, ISBN 0-313-32837-4.
- (EN) Richard D. Lewis, Finland: Cultural Lone Wolf, Hachette UK, 2011, ISBN 1-931-93049-X.
- (EN) Deborah Swallow, Culture Shock! Finland: A Guide to Customs and Etiquette, Marshall Cavendish, 2011, ISBN 98-14-38299-X.
- (FI) Georg Haggren, Petri Halinen, Mika Lavento, Sami Raninen, Anna Wessman, Muinaisuutemme j?ljet, Helsinki, Gaudeamus, 2015, ISBN 95-24-95363-3.
- (EN) Mara Vorhees, Catherine Le Nevez e Virginia Maxwell, Lonely Planet Finland, Lonely Planet, 2018, ISBN 1-787-01889-X.
- (EN) Insight Guides, Insight Guides Finland, 7a ed., Apa Publications, 2019, ISBN 1-839-05206-6.
?tri progètti
[modìfica | modìfica wikitèsto]Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Finlàndia
Colegaménti estèrni
[modìfica | modìfica wikitèsto]- (FI, SV, EN) Sc?to ofi?ia do govèrno, in sce valtioneuvosto.fi. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- (FI, SV, EN) Sc?to ofi?ia do prescidénte, in sce presidentti.fi. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- (FI, SV, EN) Sc?to ofi?ia do parlaménto, in sce eduskunta.fi. URL consultòu l'11 arv? 2022.
- (ET, SV, DE, FR, ES, IT, ZH, KO, JA, RU) Sc?to turìstico ofi?ia, in sce new.visitfinland.com. URL consultòu l'11 arv? 2022.
Contròllo de outorit? | VIAF (EN) 132440532 · ISNI (EN) 0000 0001 2375 441X · LCCN (EN) n79065711 · GND (DE) 4017243-0 · BNF (FR) cb15238532r (data) · BNE (ES) XX451000 (data) · NLA (EN) 35740333 · BAV (EN, IT) 494/35974 · NDL (EN, JA) 00563226 · WorldCat Identities (EN) n79-065711 |
---|